Sode-ođastus ja láhka rájiid rasttildeaddji dearvvašvuohtafuolahusas

Ráđđehusa evttohus rájiid rasttildeaddji dearvvašvuohtafuolahusas addojuvvon lága dehege rádjelága rievdadusain ovdána riikkabevviid gieđahallamii miessemánu loahpageahčen. Ráđđehusa evttohus vuođđuduvvá vealtameahttun beaivádemiide, mat čuvvot sode-ordnenlágas, válljenfriddjavuohtalágas ja bálvalusaid buvttadanlágas.

Láhkaevttohusa váldočuoggát leat čuovvovaččat:

• Rájiid rasttildeaddji diliin, go áššehas mátkkošta nuppi EU- dehe Eeg-riikii dehe Šveicii oažžut dikšuma, son mávssálii boahttevuođas áššehasmávssu iežas eanangotti mielde.
• Njuolggoválljema bálvalusaid oasis olmmoš sáhtálii ohcalit olgoriikkaide almmá sáddenbáhpira haga. Go áššehas geavahivččii eará go njuolggoválljema bálvalusaid, son dárbbahivččii sáddenbáhpira dehe dikšundárbbu árvvoštallama, vai son sáhtálii oažžut buhtadusa áššehasmáksindási mielde.
• Áššehas mávssálii boahttevuođasge dikšumis vuos ieš ja ozalii maŋállgihtii buhtadusa Áel:s.
• Buohcanoadjobuhtadusaid sirddaáigi lea jagiid 2019-2020. Jos jearaldagas ii leat njuolggoválljema bálvalus iige dikšun deavdde sierrabuohccedikšuma paragráfaid, muhto deavdá buohcanoadjolága buhtadusa mieđiheami eavttuid, nu áššehas oažžu sirddaáiggi áigge buhtadusa buohcanoadjolága mielde maid EU-diliin.
• Eanangotti ovddasvástádus livččii boahttevuođas iežas eanangotti olbmuid goasttádusain maiddái rájiid rasttildeaddji diliin. Áel bearalii goluid oktii jagis eanangottis.
• Eará go EU- ja Eeg-riikkaid buohccándiliin buhtadusat eai šat máksojuvvo boahttevuođas.

Áel lea guođđán iežas cealkámuša láhkaevttohussii. Áel bealušta evttohuvvon nuppástusaid. Áel hálida earenoamážit giddet fuomášumi dasa, ahte rájiid rasttildeaddji dearvvašvuohtafuolahusas ii leat jearaldat dušše buhtadusain, mat maŋálgihtii máksojuvvojit olgoriikkain addojuvvon dearvvašvuohtafuolahusa goasttádusain. Rájiid rasttildeaddji dearvvašvuohtadikšumii gullet maid dikšunvuoigatvuođa meroštallan, ovdalobálaš dikšuma ohcaleami lobiid gieđahallan, stáhta buhtadusaid máksin sihke buohccedikšungoluid stáhtaidgaskasaš rehketbearrama hálddašeapmi. Áel atná vuogálažžan, ahte visot namuhuvvon barggut livčče boahttevuođasnai Áel:a bargun.

Visot cealkámušat, mat addojuvvoje ráđđehusa evttohussii riikkabeivviide rájiid rasttildeaddji dearvvašvuohtafuolahusa lága rievdadeamis, leat oažžunsajis Stáhtaráđi fidnosiidduin.

Dearvvašvuohtafuolahusa lágat ja ásahusat leat čohkkejuvvon fáttáid mielde dikšunbáikkiválljen.fi-fierbmebálvalussii ee. olgoriikkain boahttiid vuoigatvuođas dikšumii Suomas ja olgoriikkain addojuvvon dikšuma buhttemis.